De slaapcyclus uitgelegd
Iedereen heeft wel al eens gehoord van REM slaap, maar ken je ook de andere fases die je doorloopt tijdens je slaap? In totaal zijn er vier, die hieronder wat verder worden uitgelegd.
Fase 1 (NREM1)
Tijdens de eerste fase ben je niet volledig in slaap. Je komt in deze fase terecht van zodra je de ogen sluit en beslist te slapen. In NREM1 (of N1) kun je nog steeds je spieren controleren. Je kunt nog knipperen, je ogen bewegen nog en, indien gewenst, kun je makkelijk terug uit de slaap raken.
In fase 1 gebeuren er verschillende dingen met je lichaam. Je bloeddruk en temperatuur zakken langzaam. Ook ontspannen je spieren steeds verder en vertraagt je ademhaling. Als laats
te wordt ook je hartslag rustiger en regelmatiger.
Fase 1 duurt ongeveer tien minuten. Staar je niet blind op die tien minuten, want natuurlijk verschilt dit van dag tot dag en van persoon tot persoon (net zoals de duur van de andere fases trouwens).
Fase 2 (NREM 2)
NREM 2 maakt samen met NREM 1 deel uit van de lichte slaap. Wakker worden tijdens NREM twee is echter iets moeilijker dan tijdens NREM 1. Je hartslag vertraagt nog meer en je lichaamstemperatuur blijft zakken. NREM 2 is de langstdurende fase van de slaapcyclus (40-50%).
Tijdens fase 2 produceren onze hersenen twee typische hersengolven: slaapspoelen (sleep spindles) en K-complexen. Hun exacte nut is op het moment van schrijven nog niet ontdekt. Wel zijn er vermoedens.
Slaapspoelen zouden ervoor zorgen dat ons lichaam in een relaxte staat blijft. Mensen die meer slaapspoelen doorlopen zouden moeilijker wakker te krijgen zijn. Verschillende producten, zoals melatonine, zouden ervoor zorgen dat men meer slaapspoelen doorloopt tijdens de slaap, met als gevolg een betere nachtrust. Ook denkt men dat slaapspoelen belangrijk zijn in het opslaan van informatie en het leren van nieuwe vaardigheden. Slaapspoelen komen namelijk meer voor nadat men nieuwe informatie verwerkt heeft.
K-complexen komen regelmatig voor tijdens NREM 2. Naast hun regelmatige voorkomen kunnen ze ook optreden als reactie op een uitwendige stimulans (denk bijvoorbeeld aan een geluid, aanraking of ander storend element). Na een K-complex volgen meestal verschillende slaapspoelen, zodat het lichaam rustig blijft en de slaap niet onderbroken wordt. Bepaalde aandoeningen zorgen ervoor dat het aantal K-complexen stijgt. Denk hierbij aan restless leg syndrome of epilepsie.
Fase 3 (NREM 3)
Vroeger werd deze fase nog opgedeeld in twee verschillende onderdelen. Ze werden samengevoegd omdat het verschil tussen beide fases miniem was. Tijdens deze fase zijn we diep in slaap. Wakker worden wordt moeilijk, zelfs als er veel omgevingsgeluiden zijn. Merk op dat slaapwandelen en andere slaap gerelateerde problemen vaak voorkomen tijdens deze fase.
Jongere kinderen zullen meer tijd doorbrengen in fase 3 dan volwassenen en ouderen (+/- 25% tot +/- 10%). Dit zorgt ervoor dat oudere mensen vaak een lichtere slaap rapporteren dan toen ze jonger waren. Voor ouderen is het dus belangrijker om in een rustige omgeving te slapen.
Fase 4 (REM)
Rem staat voor rapid eye movement. Dit is dan ook het meest opvallende kenmerk van deze fase. Je ogen zullen tijdens REM slaap continu in het rond bewegen. Tijdens REM zal je ook beginnen dromen. Deze fase komt pas na een negentigtal minuten voor het eerst voor en zal in het begin van je slaap relatief kort zijn. Naarmate je de cyclus meer en meer doorloopt zal je REM slaap langer en langer duren.
Het nut van REM slaap is ook nog niet algemeen bekend. Wel vermoed men dat REM slaap minder belangrijk is dan de vorige fases. Dit omdat onze hersenen automatisch de REM slaap verkorten van zodra we maar een kortere periode kunnen slapen. Wel wordt dit tekort terug ingehaald van zodra de mogelijkheid hiertoe is. (Bijvoorbeeld tijdens een langere nachtrust).
Deze cyclus wordt steeds doorlopen, totdat we gewekt worden of uit onszelf ontwaken.
Bronnen:
https://www.howsleepworks.com/types_nonrem.html
https://health.nokia.com/blog/2015/03/17/the-4-different-stages-of-sleep/
https://www.youtube.com/watch?v=-RjPZNNSGlY
https://www.youtube.com/watch?v=fNlp0UMqUtM
https://www.tuck.com/sleep-spindles/