In ons drukke dagelijkse leven wil de slaap er nog weleens bij inschieten: in Nederland is maar liefst 60% van de mensen ontevreden over de kwaliteit van zijn of haar slaap, en ruim 10% lijdt aan een chronisch slaaptekort. Oorzaken hiervan liggen bij onze economie waarbij we 24 uur per dag beschikbaar moeten zijn, maar ook bij stress en een ongezonde levensstijl. Om dit probleem op te lossen, moeten we dus niet alleen naar het slaappatroon kijken, maar ook naar de activiteiten overdag. Wanneer men slechts een uur per nacht te weinig slaapt, kunnen de eerste verschijnselen van slaaptekort al optreden, zoals concentratievermindering, depressie en gewichtstoename.

Verminderde concentratie

Een eerste gevolg van slaaptekort is een afname in concentratie. Dit zorgt voor een verminderde prestatie op het werk. De kans op fouten bij de bediening van apparatuur en het verwerken van administratie wordt groter, er kan minder informatie worden opgenomen en verwerkt en men is slechter in staat om creatieve oplossingen te bedenken voor complexe problemen. Bij scholieren gaan de leerprestaties achteruit, omdat ze zich op school en bij het maken van hun huiswerk niet goed kunnen concentreren.
De vermindering van concentratie en alertheid als gevolg van slaaptekort, is ook de oorzaak van veel verkeersongelukken. Vermoeide mensen hebben moeite om hun aandacht op de weg te houden, en het reactievermogen neemt af, wat leidt tot gevaarlijke situaties.

Depressie

Wanneer u een nacht slecht slaapt, merkt u misschien bij uzelf dat u de volgende dag prikkelbaarder, chagrijniger of somberder bent dan anders. Bij een chronisch slaaptekort nemen deze klachten toe en na verloop van tijd kan er een depressie ontstaan. Dit leidt weer tot een vicieuze cirkel: mensen met depressie slapen vaak slecht, waardoor de klachten juist nog verder toenemen.

Gewichtstoename

Volgens verschillende onderzoeken is bij een chronisch slaaptekort de kans op het ontwikkelen van overgewicht groter. Wanneer u slecht slaapt, wordt in uw lichaam namelijk het hormoon ghreline aangemaakt, wat zorgt voor een grotere eetlust. Hierdoor krijgt u overdag meer trek. Daarnaast beweegt u door uw vermoeidheid waarschijnlijk minder en krijgt u meer trek in voedsel dat veel energie biedt, vaak met veel koolhydraten. Wanneer u ingeeft aan deze trekgevoelens en dit voor langere tijd aanhoudt, zullen de kilo’s er uiteindelijk bij aankomen.

Huidveroudering

Eén nacht slecht of weinig slapen is al af te lezen aan de huid: u krijgt een bleek gezicht en wallen onder de ogen. Een chronisch slaaptekort kan zelfs leiden tot fijne lijnen in uw gezicht, donkere kringen onder de ogen en een doffe huid. Dit komt door de aanmaak van het hormoon cortisol, dat vrijkomt bij stress, maar ook bij slaapgebrek. Dit hormoon speelt een rol bij het uitdrogen van uw huid en de verslapping van uw huidbarrière, waardoor u ouder kunt ogen dan u daadwerkelijk bent. Schoonmaakslaapjes zijn dus geen fabeltje; slaap helpt echt bij de verbetering van uw huid!

Hoe komt u van uw slaaptekort af?

Een langere tijd slecht of weinig slapen zorgt dus voor schadelijke effecten, zelfs als er elke nacht maar één uur te weinig wordt geslapen. Gelukkig is dit op te lossen door meer te slapen en de kwaliteit van de slaap te verbeteren. Zorg ervoor dat u per nacht minimaal zeven tot acht uur slaapt, en ga regelmatig wat eerder naar bed om de gemiste uren in te halen. Hierdoor zal u zich ’s ochtends beter uitgerust en vitaal voelen.
De oplossing voor slaapproblemen ligt echter niet alleen bij het slapen zelf. Ook uw levensstijl overdag speelt een rol bij de kwaliteit van uw slaap. Om ’s nachts diep en ononderbroken te kunnen slapen, kunt u proberen om overdag meer te bewegen. Uit onderzoek is gebleken dat een regelmatige beweging ervoor zorgt dat u ’s nachts sneller in slaap valt en de algemene kwaliteit van uw slaap verbetert. Daarnaast speelt een gezond eetpatroon een rol. Kies overdag voor gezonde voeding in gedoseerde porties, en vermijd eten in het half uur voordat u naar bed gaat.
Een gezonde levensstijl zorgt dus voor de verbetering van uw slaap, maar de kwaliteit wordt ook beïnvloed door stress. Wanneer u ’s nachts in bed ligt te malen over alle taken die nog moeten gebeuren, zal uw slaapkwaliteit er niet op vooruit gaan. Probeer daarom voor het slapengaan uw hoofd leeg te maken, bijvoorbeeld met meditatieoefeningen, een massage van uw partner of het lezen van een ontspannend boek.
Het kan enkele dagen duren voordat u duidelijk verschil merkt in uw gemoedstoestand, maar daarna zal u merken dat u zich fitter, energieker en alerter voelt, maar ook gelukkiger.