slaapwandelen: wat, wie, waarom?

oktober 13, 2017 M. Bouckaert Reacties 0 reacties

Slaapwandelen (somnambulisme) is een parasomnie die bestaat uit het uitvoeren van dagelijkse bezigheden of handelingen tijdens de slaap. Op zich is slaapwandelen geen ernstige slaapaandoening. Wel kan slaapwandelen zwaardere gevolgen hebben. Slaapwandelaars zijn gevoelig voor ongelukken, daar ze minder alert zijn. Ook kan slaapwandelen een gevolg zijn van een andere, ernstigere slaapaandoening.

Bij wie komt slaapwandelen voor

Slaapwandelen komt vooral voor bij jongere kinderen en komt minder voor naarmate men ouder wordt. Veel mensen genezen dus als het ware van hun slaapwandelprobleem. Men schat dat ongeveer 1% tot 15% mensen last heeft van slaapwandelen. Slaapwandelen kan bij iedereen voorkomen, maar bepaalde condities kunnen de kans op slaapwandelen vergroten.

-Slaaptekort
-Verlammende producten (zoals alcohol)
-Medicatie (Vaak weergegeven op de bijsluiter)
-genetische factoren (Hadden de ouders last van slaapwandelen?)
-onderliggende aandoeningen (bv. Parkinson (RBD))
-Slaapwandelen komt meer voor bij jongens dan bij meisjes

Helaas is er nog geen exacte reden gekend, waardoor slaapwandelen nog steeds een mysterie is.

Slaapwandelen bij kinderen

Slaapwandelen komt bij twee tot veertien procent van de kinderen voor. Indien men kijkt naar bepaalde gevallen, kan dit aantal zelfs enorm stijgen. Volgens dit onderzoek is de prevalentie van slaapwandelen onder kinderen waarvan één ouder slaapwandelt zelfs 45% (en 60% indien beide van hen slaapwandelen.)¹

Indien je merkt dat je kind slaapwandelt kun je verschillende zaken doen. Als je het geluk hebt wakker te zijn op het moment dat je kind uit bed komt, dan kun je hem voorzichtig terug naar zijn/haar bed begeleiden. Van zodra je weet dat je kind regelmatig slaapwandelt kun je hekjes laten plaatsen op gevaarlijke punten, denk bijvoorbeeld aan de trap of drempels.

Slaapwandelen bij volwassenen

Slaapwandelen komt veel minder voor bij volwassenen dan bij kinderen, hier schat men het aantal op ongeveer één tot drie procent van de volwassenen. Indien je als volwassene begint te slaapwandelen dan kan dit tot gevaarlijke situaties leiden. Men merkt dat slaapwandelen bij volwassenen vaak agressiever is dan bij kinderen. Hierdoor bestaat er een kans dat de slaapwandelaar, of één van de omstaanders, gewond raakt tijdens de slaapwandelepisode.

Indien het slaapwandelen voor het eerst voorkomt op latere leeftijd dan kan dit ook een aanwijzing naar diepere slaapproblemen zijn. Weet je van jezelf of je partner dat je/hij/zij recent begon te slaapwandelen, bezoek dan zeker even een dokter en leg je probleem voor.

Symptomen

Over het algemeen is slaapwandelen niet gevaarlijk. Zolang de slaapwandelende persoon niet in situaties terecht komt waarbij aandacht is vereist blijft het risico beperkt
Vaak voorkomende symptomen zijn:
-Rondwandelen tijdens de slaap.
-Eenvoudige taken verrichten, zoals aankleden of eten maken.
-Spreken tijdens de slaap.
-Moeilijk wakker te maken.
-Geheugenverlies over het slaapwandelen.
-Gevoel van slaaptekort.
-geopende ogen.

Naast deze vaakvoorkomende symptomen zijn er ook minder vaak voorkomende, minder aangename symptomen, zoals het uitvoeren van gevaarlijke taken. (bvb. autorijden) Ook agressie komt af en toe voor.

Behandeling

Een behandeling voor slaapwandelen is momenteel niet gekend. Indien het om onschuldig gedrag tijdens de slaap gaat negeert men deze aandoening dan ook vaak.
Van zodra het slaapwandelen de lijdende of zijn omgeving in gevaar brengt, dan moeten er wel maatregelen worden getroffen. Het huis moet kan worden aangepast zodat de slaapwandelaar zichzelf of de omgeving geen schade kan berokkenen. Dit kan gebeuren door het plaatsen van hekjes bij trappen, het bevestigen van mousse aan scherpe punten zoals hoeken van kasten, het plaatsen van een babyfoon,…

Missconcepties

Een slaapwandelende persoon wekken is normaal niet gevaarlijk. Vaak is dit zelfs een goede oplossing. Wil je een slaapwandelaar wekken, doe dit dan op een rustige manier. De slaapwandelaar zal niet direct begrijpen wat er aan de hand is en sommigen kunnen hier agressief op reageren. Een andere, vaak betere, reactie is het begeleiden van de slaapwandelaar naar zijn bed.

Geheugenverlies is niet altijd aanwezig. Sommige slaapwandelaars (vooral de volwassen slaapwandelaars) kunnen zich herinneren wat ze deden tijdens het slaapwandelen.

Slaapwandelen is niet gevaarlijk zolang je ervoor zorgt dat de slaapwandelaar zich in een veilige omgeving bevindt. De slaapwandelaar en zijn naasten moeten er dus voor zorgen dat de omgeving “veilig” blijft. Een ongeluk is namelijk snel gebeurd: slaapwandelaars zullen bij momenten struikelen of hun evenwicht verliezen.

De gestrekte armen tijdens het slaapwandelen komen haast nooit voor. Dit werd enkel gebruikt in tekenfilms en films om aan te duiden dat iemand slaapwandelt.

¹Prevalentie duid aan hoe vaak een aandoening op een bepaald moment voorkomt.